De legitieme portie is het deel van een erfenis waarop een kind altijd recht heeft, zelfs als het door een ouder via een testament is onterfd. Dit recht is vastgelegd in de Nederlandse wet om te voorkomen dat kinderen volledig buitenspel worden gezet bij een nalatenschap. De legitieme portie bestaat uitsluitend uit een geldbedrag. Een kind moet binnen vijf jaar na het overlijden van de erflater aanspraak maken op zijn of haar legitieme portie. Doet het kind dit niet, dan vervalt het recht op de legitieme portie. Een kind kan zijn legitieme portie vanaf zes maanden na het overlijden van de erflater opeisen, tenzij de erflater het testament anders heeft bepaald. In het testament kan bijvoorbeeld zijn bepaald dat de legitieme portie pas opgeëist kan worden na overlijden van de langstlevende.
Hoe wordt de legitieme portie berekend?
De berekening van de legitieme portie is gebaseerd op de waarde van de nalatenschap, ook wel de 'legitimaire massa' genoemd. De legitimaire massa bestaat uit:
- De totale waarde van alle goederen in de nalatenschap.
- Vermeerderd met bepaalde giften die bij de berekening moeten worden meegeteld.
- Verminderd met schulden van de nalatenschap.
Er geldt in Nederland geen vast maximum voor de legitieme portie, omdat deze wordt berekend op basis van de omvang van de nalatenschap en het aantal erfgenamen. Om te berekenen hoeveel de legitieme portie bedraagt, wordt de legitimaire massa eerst gedeeld door twee. Het resultaat hiervan wordt vervolgens gedeeld door het aantal erfgenamen dat de overledene achterlaat, zoals kinderen en een eventuele echtgenoot.
Stel dat de legitimaire massa €200.000 bedraagt, en de erflater laat een echtgenoot en twee kinderen na. De berekening wordt als volgt:
€200.000 gedeeld door 2 = €100.000.
€100.000 gedeeld door 3 (echtgenoot + 2 kinderen) = €33.333 per persoon. In dit voorbeeld is de legitieme portie voor elk kind €33.333.
Het bedrag waarop het kind uiteindelijk aanspraak kan maken, hangt af van de omstandigheden van het geval.
Wat zijn de financiële gevolgen van de legitieme portie?
De legitieme portie kan de financiële verdeling van een nalatenschap aanzienlijk beïnvloeden. Wanneer een onterfd kind zijn of haar recht op de legitieme portie opeist, wordt dit bedrag eerst uit de nalatenschap gehaald. Dit betekent dat de overige erfgenamen een kleiner deel ontvangen dan oorspronkelijk was voorzien. In sommige gevallen kan dit leiden tot de verkoop van waardevolle bezittingen, zoals onroerend goed, om het geldbedrag van de legitieme portie uit te keren. Dit kan financiële druk veroorzaken en spanningen tussen de erfgenamen vergroten. Daarnaast brengt het opeisen van de legitieme portie vaak extra kosten met zich mee. Juridische procedures, zoals bij onduidelijkheden of geschillen, kunnen leiden tot hoge advocaat- en rechtbankkosten. Ook administratieve handelingen, zoals het berekenen van de legitimaire massa en het verdelen van de nalatenschap, kunnen tijdrovend en kostbaar zijn. Deze financiële gevolgen maken het belangrijk om een testament zorgvuldig en met professioneel advies op te stellen.
Meer weten over erfrecht? Vraag onze gratis informatiebrochure aan of meld u aan voor een van onze lezingen via deze link!
