Kruislings schenken: kan de Belastingdienst deze bespaartruc aantonen?

Recent stond in de Telegraaf een artikel over kruislings schenken. De kop van het artikel luidt: “Rijke ouders omzeilen belasting met truc”. Is kruislings schenken inderdaad een de bespaartruc die de Belastingdienst niet kan aantonen? Of toch wel?

Het onderwerp werd verder uitgediept in een video op de site van de krant met de aanhef:
"Deze bespaartruc kan de Belastingdienst niet aantonen”.

In dit blog zal ik u de juridische achtergrond schetsen. Ook zal ik aangeven dat de fiscus wel degelijk mogelijkheden heeft om over de zogenaamde kruislingse schenking belasting te heffen.

Het is mogelijk om onbelast ruim € 100.000,- te schenken, mits aan een aantal voorwaarden is voldaan. Allereerst mag de ontvanger (of diens partner) niet jonger zijn dan 18 jaar en niet ouder dan 40 jaar. Tevens moet het geschonken bedrag in het jaar van ontvangst of in de twee kalenderjaren die daarop volgen, “in de eigen woning van de begunstigde zijn gestoken”. Dat kan door het geld te gebruiken voor aankoop van die eigen woning en/of verbouwing daarvan en/of aflossing op de eigen woningschuld (de hypotheek) en/of de afkoop van een recht van erfpacht.

Een dergelijke schenking is onbelast, mits de ontvanger niet eerder van dezelfde schenker geld heeft ontvangen waarbij ook al een beroep is gedaan op deze hoge vrijstelling. De bedoeling van de wetgever is namelijk dat je maar één keer onbelast geld kunt krijgen van dezelfde persoon. Maar de Belastingdienst is er niet op tegen dat iemand vaker gebruik maakt van deze vrijstelling. Voorwaarde is wel, dat de schenkingen van meerdere kanten komen. En dat is in dit verband van belang.

Een vader heeft € 100.000,- klaarstaan om te schenken aan zijn enige dochter. Zij is 35 jaar en gaat een woning kopen van € 350.000,-. Zijn ongehuwde zuster heeft ook € 100.000,- over om die dochter, haar petekind, in staat te stellen een woning te kopen. En ook oma wil haar kleindochter met € 100.000,- financieel ondersteunen bij de aankoop.

Op grond van de wet kan deze jongedame in totaal € 300.000,- ontvangen zonder dat zij schenkbelasting verschuldigd is. Voor iedere schenking (die van haar vader, die van haar peettante en die van haar oma) kan zij een beroep doen op de bijzondere vrijstelling. Zolang zij maar aan de belastinginspecteur kan aantonen dat zij alledrie de giften volledig heeft besteed aan haar eigen woning. Dat zal niet zo moeilijk zijn als na de aankoop haar hypotheek niet hoger is dan € 50.000,-.

Als een welgesteld ouderpaar hun enige kind € 200.000,- kan en wil schenken voor de aankoop van een eigen woning, kunnen zij slechts één keer gebruik maken van de mogelijkheid om onbelast te schenken. Over de tweede ton die zij willen schenken, zal hun kind 10% schenkbelasting moeten afdragen.

Als een ander ouderpaar ook € 200.000,- zou willen schenken aan hun enige kind voor de aankoop van zijn/haar eigen woning, kunnen zij eveneens slechts € 100.000,- onbelast schenken. Ook hun kind zou in dat geval over de tweede ton schenkbelasting moeten betalen.

Als deze beide ouderparen elkaar hierover spreken, kan al snel het volgende idee opkomen: ouderpaar 1 schenkt € 100.000,- aan hun eigen kind én € 100.000,- aan het kind van ouderpaar 2. Terwijl ouderpaar 2 aan zowel hun eigen kind als het kind van ouderpaar 1 ieder € 100.000,- schenkt. Beide kinderen hebben dan in totaal € 200.000,- ontvangen.Dit wordt kruislings schenken genoemd en is de truc waar de Telegraaf naar verwees.

Marlou Visser, journaliste van deze krant, heeft de Belastingdienst gevraagd om commentaar. Deze instantie geeft aan dat het leerstuk van het “derdenbeding” in stelling zal worden gebracht.

Dat houdt simpel gezegd in dat er geen kruislingse schenking heeft plaatsgevonden, maar dat de tweede ton die het kind ontvangt, wordt toegerekend aan de eigen ouders. Het kind heeft dus van zijn of haar eigen ouders twee ton ontvangen. Weliswaar de helft via het andere ouderpaar, maar dat heeft dat stel alleen gedaan omdat de ouders dit onderling zo hebben afgesproken.

De “vreemde” ouders zouden nooit die tweede ton hebben geschonken als niet afgesproken was dat hun eigen kind ook een gelijk bedrag zou ontvangen. De eigen ouders hebben die afspraak dus gemaakt ten behoeve van hun eigen kind (en dat is de derde uit het begrip “derdenbeding”).

Als je een schenking ontvangt, moet je daarvan aangifte doen bij de Belastingdienst zodra de schenking groter is dan het (lage) belastingvrije bedrag. Voor een kind dat een schenking van zijn ouders krijgt is dat € 5.000,-. Voor een gift van een ander dan de ouders is dat € 2.000,-. Beide drempelbedragen zijn beduidend lager dan de € 100.000,- uit ons voorbeeld van de kruislingse schenking.

Beide kinderen moeten dus aangifte doen en daarbij vermelden dat ze een beroep doen op de verhoogde schenkingsvrijstelling. Ieder kind zal twee aangiften moeten indienen. Eén voor de schenking van de eigen ouders en nog één voor de schenking die het ontvangen heeft van het andere ouderpaar.

Het moet niet zo moeilijk zijn voor de Belastinginspecteurs om alle aangiften over het jaar 2019 in één (Excel) database te zetten en te zoeken op dubbele invoeren. Doet een ontvanger méér dan eens een beroep op de verhoogde vrijstelling, dan is het een koud kunstje om de betreffende aangiften nauwkeurig te bestuderen.

De aangifte van de schenking van de eigen ouders is niet zo interessant. Wel natuurlijk het formulier waarop vermeld is dat ook van iemand anders geld is ontvangen. Met een simpele druk op de knop zou uit het bestand moeten rollen dat die persoon nog een keer voorkomt in een andere aangifte. Is dat de aangifte waaruit blijkt dat de laatste ook aan zijn/haar eigen kind heeft geschonken, dan kan de inspecteur simpelweg concluderen dat er sprake is van een derdenbeding en de toepassing van de vrijstelling weigeren. Het lijkt er dus op dat kruislings schenken vooral een aardige theorie is.

Overigens denk ik niet dat er een notaris is die aan deze constructie zal meewerken, mede gezien de notitie hierover die de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) recent intern heeft verspreid.